'Naar het attractiepark van je geest', een column van Medy van der Laan (staatssecretaris OCW)

Den Haag, 15 januari 2004

'Naar het attractiepark van je geest'

Rugtassen, pleisters en lunchpakketten. Spanning, hoge verwachtingen en ongeduld: het is weer tijd voor het schoolreisje. Wat gaan we doen en waar gaan we heen?

Vroeger waren schoolreisjes er vooral om kinderen de schoolbanken uit te halen. Lekker de benen strekken en de natuur in gaan: spelen, klimmen, rennen, vlinders zoeken, torretjes ontleden en met rode wangen uitgeteld weer thuiskomen. Nu is dat niet meer zo. Kinderen zijn veranderd. Het onderwijs is veranderd. Nieuwe kennis over kennisverwerving maakt duidelijk dat leren niet per se tussen vier muren hoeft te gebeuren en recreëren niet alleen in de natuur. Leren gaat spelenderwijs, recreëren kan ook best vanuit je stoel. Gelukkig maar, dat we tegenwoordig kunnen kiezen en kijken naar wat echt past bij kinderen.
 

'Nieuwe kennis over kennisverwerving maakt duidelijk dat leren niet per se tussen vier muren hoeft te gebeuren...'

Ervaringsleren
Zo kun je ervoor kiezen om de kinderen -én jezelf- te laten verrassen. Door de recreatieve en educatieve waarde van cultuur bijvoorbeeld. Scholen en leerlingen ontdekken in het nieuwe onderwijs steeds vaker dat leren niet alleen met boekjes te maken heeft. Ervaringsleren is aan de orde van de dag: kijken, nieuwsgierig zijn, vragen stellen, oplossingen zoeken en je eigen weg vinden. Die vaardigheden willen we kinderen graag bijbrengen. Op veel plekken in Nederland kan dat spelenderwijs.

Het Muiderslot is bijvoorbeeld zo’n plek. Door een kind te laten ervaren hoe het is om met een zwaar harnas aan te zwaardvechten, krijgt hij een betere indruk van het leven van een ridder in de 14e eeuw. Wat erbij komt kijken om ridder te zijn, en waarom een kasteel gebouwd is zoals het gebouwd is. Door dat te zien, te voelen en te horen, nemen kinderen veel meer op dan ze uit een lesboek gedaan zouden hebben. Zulke ervaringen zijn onuitwisbaar, en leveren meer dan alleen plezier en verstrooiing. Kinderen leren er ook van en daarom kun je spreken van cultuureducatie.

Met cultuur; kunst of erfgoed, krijgen de lesstof en het leerproces een extra dimensie. Dat wat in een boek tweedimensionaal blijft, kan in een museum of bij een voorstelling tot leven komen. Eigenlijk bezoek je met cultuur je eigen speeltuin: het attractiepark van je geest!

Medy van der Laan


Medy van der Laan is staatssecretaris van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap OCW (schooljaar 2003/2004).