Schoolkamptips

Hoe organiseer je een geslaagd schoolkamp?

Een schoolkamp voor de bovenbouw en het secundair onderwijs heeft een vaste plaats in het curriculum. Tijdens schoolkampen ontwikkelen leerlingen nieuwe en sterke vriendschappen met elkaar. Ook de relatie met leraren en begeleiders zal verstevigen. Tijdens een meerdaagse uitstap met je leerlingen worden zowel jij als je leerlingen geconfronteerd met diverse nieuwe uitdagingen. De kinderen leren samenwerken, wat kan leiden tot een sterke band tussen personen, maar ook in de gehele groep.

We weten dat ruim 90 procent het schoolkamp zelf organiseert. Dat is een heel karwei, waarbij je met heel wat zaken rekening mee moet houden.

Plan zo vroeg mogelijk
Begin zo vroeg mogelijk met de organisatie. Als het mogelijk is een jaar van tevoren. Een aantal instellingen heeft hun accommodatie verbouwd tot gezins- of familieverblijf en sommige groepsaccommodaties worden gebruikt voor de opvang van Oekraïense vluchtelingen. Er is dus minder aanbod dan vraag en dan gaat de regel ‘First come, first serve’ gelden.

Het doel van je kamp
Het is het beste om zo snel mogelijk het doel van het schoolkamp te bepalen. Gaat het om een introductiekamp met teambuilding of wil je iets bestuderen? Wil je je verdiepen in de natuur (zee, bos), techniek, geschiedenis, sportactiviteiten of heb je andere educatieve doelstellingen? Ben je op zoek naar een adventure kamp vol passende outdoor activiteiten, een werkweek aan het water met activiteiten zoals zeilen of surfen? Zijn er activiteiten in de buurt die aansluiten op jouw doelen, zoals een museum, zwembad, attractiepark of klimbos? Blijf je dicht bij huis of ga je verder weg? Dit zijn allemaal belangrijke vragen.

Locatie kiezen
Houd altijd rekening met de leeftijd van je leerlingengroep bij de keuze van een locatie. Zo is het voor leerlingen uit groep 7 en 8 belangrijk dat er een flink terrein bij is waar ze kunnen spelen of sporten. Verder is de afstand tussen je school en de bestemming bepalend voor de wijze van vervoer. Als je bijvoorbeeld wilt gaan fietsen, ga dan niet verder dan 30-40 kilometer van school.

Let bij de keuze van een groepsaccommodatie op of er een grote ruimte is waar je allemaal kunt samenkomen. En vergeet niet te vragen of je zelf de ruimtes moet schoonhouden. Als dat inderdaad het geval is, is het praktisch om van tevoren een corvee schema te maken. Zelf koken is vaak een belangrijk item, check welke voorzieningen de accommodaties daarvoor heeft. Wil je met de leerlingen sporten, vergeet dan niet daarvoor de benodigde materialen mee te nemen. Evenals wat spelmateriaal voor de avonden en natuurlijk geluidsapparaten zoals een goede bluetooth speaker voor de bonteavond!

Voor het zoeken en vinden van een ideale locatie voor meerdaagse schoolreizen en (actieve) schoolkampen ga je via www.schoolreis.nl/schoolkamp naar de rubriek 'Schoolkamp'.

Kostenplan
Als je doelstelling is vastgelegd, is het goed een overzicht van de kosten te maken. Bekijk daarbij wat de school zelf in kas heeft en bereken welk vrijwillige bedrag je aan de ouders/verzorgers gaat vragen. De belangrijkste kosten die bij een schoolkamp horen, zijn de kosten voor de accommodatie, excursies of activiteiten, maaltijden en eventueel het vervoer wanneer je per bus of bijvoorbeeld veerdienst boot naar de Waddeneilanden reist.

Veiligheid
Veiligheid gaat vóór alles. Informeer daarom altijd of de accommodatie aangesloten zijn bij relevante organisaties. Als het goed is hebben alle aanbieders van schoolkampen een analyse van de risico's gemaakt. Betrek alle begeleiders en ook de leerlingen bij de planning van de (fiets)reis en bespreek de risico's. Zo gaat iedereen goed voorbereid op pad.

Bekwame begeleiders en bevoegde instructeurs
Als ouders zich aanbieden als begeleider, dan moeten ze wel bekwaam zijn. Neem daarom als dat kan iemand mee die een EHBO-diploma of BHV-certificaat heeft. Je kunt ook vragen of de aanbieder van het kamp in het bezit is van een EHBO-diploma. Instructeurs moeten absoluut gekwalificeerd zijn als ze sportieve of avontuurlijke activiteiten aanbieden.

Bezoek altijd van tevoren je bestemming
Zorg ervoor dat je weet hoe de (gekozen) locatie eruit ziet en wat er mogelijk is of niet. Vraag hier je oriëntatiebezoek aan om geheel vrijblijvend een indruk te krijgen van de kamplocatie of groepsaccommodatie. Met een verkennend bezoek kan je ter plekke een beeld vormen van het aanbod en de mogelijkheden en direct bepalen of deze beantwoorden aan de doelstelling van jouw schoolkamp. Je krijgt zo een idee van onder andere reistijd, accommodatie, slaapvertrekken, outdooractiviteiten op locatie, tijdsduur die nodig is om de bezienswaardigheden of attracties in de buurt te bezoeken, mogelijkheden voor een kampvuur, eetruimte etc. Zo wordt het een stuk gemakkelijker om je keuze te bepalen en om voorbereidingen te treffen. Bovendien kun je zo de ouders en leerlingen informeren en een goed draaiboek maken!

Vervoer
Bij schoolreizen is de touringcar het meest gekozen vervoermiddel, maar bij schoolkampen ligt dat anders. Dan valt de keuze vaak op de fiets, zeker als de reis naar de Waddeneilanden gaat. Meestal worden de leerlingen in dat geval door ouders met de auto naar de boot gebracht en verplaatsen ze zich op het eiland zelf met de fiets. Fietsen is weliswaar voordelig, maar vraagt wel om een goede organisatie. Houd rekening met pech en veiligheid.

Je kunt natuurlijk ook voor de touringcar kiezen. Het is veilig, gezellig, comfortabel en je hebt een goed overzicht van de groep. (Zie onze rubriek vervoer met onder andere tips voor voordelig boeken). De bus is ook handig, omdat je bij een schoolkamp vaak veel bagage mee moet nemen. Overige keuzes zijn vervoer per personenwagen (iets voordeliger) en openbaar vervoer. Deze opties zijn wel minder overzichtelijk.

'We testen een nieuw goedkoop soort macaroni, het smaakt naar schoolkamp'

Zelf koken
Kan en wil je bij je accommodatie zelf koken, kijk dan eens naar recepten van koken voor groepen. Een mogelijk nadeel is dat je zelf de boodschappen moet doen. Kies praktische maaltijden en maak een boodschappenlijst. Eenvoudige en populaire groepsgerechten zijn pasta's (macaroni, spaghetti, penne), rijstgerechten (nasi goreng, rijst met satéstokjes), stamppotgerechten (hutspot, zuurkoolstamppot, andijviestamppot, boerenkoolstamppot en peulvruchten (erwtensoep, chili con carne).

Informatieavond voor ouders
Als je eenmaal een keuze hebt gemaakt voor het kamp en je weet het programma, breng ouders en leerlingen daarvan dan op de hoogte. Dat kan het best door hen een bericht met informatie te sturen en daarnaast een informatieavond te organiseren. Zo kun je met de ouders en leerlingen en alle betrokkenen het kamp bespreken en kunnen er vragen gesteld worden.

Contract omtrent gedragsregels
Laat ouders en leerlingen altijd een contract tekenen omtrent de gedragsregels tijdens het kamp. Denk daarbij aan het gebruik van een smartphone, sociale media, alcoholgebruik, seksueel gedrag en meer van dit soort zaken. Leg de ouders en leerlingen uit wat de gevolgen zijn als ze zich niet aan de regels houden. In het uiterste geval kan een leerling dan naar huis worden gestuurd. Meld de sancties in het contract.

Overigens gaan veel kinderen uit groep 8 van Nederlandse basisscholen zonder mobieltje op schoolkamp, want op veel scholen mogen leerlingen die niet meenemen. Het NOS Jeugdjournaal maakte speciaal hierover een item (zie hieronder). In België verscheen de publicatie 'Mediagebruik tijdens een schoolkamp' van Mediaraven VZW. 



Maak afspraken over gebruik sociale media
Het kan niet genoeg benadrukt worden: maak duidelijke afspraken over het gebruik van sociale media en het delen van foto’s en video’s tijdens het kamp. In Nederland geldt een strenge Europese privacywetgeving: de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Alle organisatoren, enthousiaste begeleiders en kinderen moeten weten wat wel en niet mag met beeldmateriaal waarop kinderen herkenbaar staan afgebeeld.

Geen alcohol tijdens schoolkamp 
Sinds 2014 mag geen alcohol worden gegeven aan jongeren onder de 18 jaar. Vrijwel alle scholen verbieden alcohol bij het kamp (ook voor begeleiders). Maak gedragsregels op en leg sancties vast in een convenant. Voor meer informatie over alcoholbeleid op schoolkampen kun je terecht bij het kennis- en adviescentrum STAP, www.stap.nl.

Groepsverzekering
Ga altijd goed verzekerd op reis met een passende groepsreisverzekering. Naast een annuleringsverzekering kun je nog vele andere zaken verzekeren, zoals diefstal en medische zorg. Verzekeraars kunnen je goed informeren en adviseren. Bij een sportieve uitstap of outdoor schoolkamp is een goede verzekering extra belangrijk.

Medicatie en allergieën
Inventariseer voordat je op reis gaat of er leerlingen zijn die medicatie nodig hebben. Bekijk ook waar je rekening mee moet houden bij bepaalde allergiëen.

Duurzaamheid
Veel instanties zijn momenteel actief met duurzaamheid en hebben een duidelijke visie. Iedereen moet een steentje bijdragen om verdere vervuiling tegen te gaan. Steeds meer groepsaccommodaties, kamplocaties en outdoor- en surfkampen verzoeken gasten bijvoorbeeld met klem om een eigen waterfles mee te nemen, maar ook eigen lunchboxen, drinkbekers, borden en eventueel bestek. Gebruik, als het mogelijk is, liever geen plastic pakjes en zakjes of andere wegwerpmaterialen.

Angst voor het kamp
Ongeveer 15 procent van de kinderen heeft moeite om mee te gaan op schoolkamp. Ze vinden het bijvoorbeeld lastig om thuis los te laten. Drs. Emmeliek Boost geeft een aantal zeer bruikbare tips die je kunt vinden op www.schoolreis.nl/angst. Emmeliek is directeur van de Opvoeddesk, pedagoog en GZ-psycholoog. Ze verzorgt onder andere workshops voor leraren door heel Nederland.

Verplichte extra onderwijsactiviteiten: schoolreis, schoolkamp of excursie
Alle leerlingen zijn verplicht om deel te nemen aan extra activiteiten die hun school organiseert als deze onderdeel zijn van het lesprogramma, zoals een schoolreis, excursie of kamp. In de algemene informatie van school moet vermeld worden om welke projecten het gaat. De school mag zelf beslissen welke extra onderwijsactiviteiten zij willen ondernemen. Uitstappen als schoolkampen worden in de meeste gevallen met de vrijwillige ouderbijdrage bekostigd. Mochten ouders die niet kunnen of willen betalen, dan mag de school het kind desondanks niet uitsluiten. De uitstap is immers onderdeel van het onderwijsprogramma. Deelname kan daarom niet afhankelijk worden gesteld van een financiële bijdrage van de ouders of verzorgers.